Glütensiz Beslenmek Zayıflatır mı?
Son yıllarda market raflarında “glütensiz” etiketli ürünlerin sayısı hızla artarken, bu etiketin kilo verme süreciyle ilişkilendirilmesi de kaçınılmaz hale geldi. Danışanlarımın büyük bir kısmı zaman zaman aynı soruyu soruyor: “Glütensiz beslenmeye geçsem kilo verir miyim?”
Bu sorunun cevabı sanıldığı kadar basit değil.
Öncelikle glüten nedir, oradan başlayalım. Glüten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Hamura elastikiyet kazandıran bu yapı, bazı bireyler için sağlık açısından sorun yaratabilir. Özellikle çölyak hastalığı olan bireyler için glüten ciddi bir tehdit oluşturur. Bağışıklık sistemi, glüten alındığında bağırsaklara zarar verecek şekilde tepki verir ve bu durum ömür boyu glütensiz beslenmeyi gerektirir. Ayrıca, çölyak hastası olmasa da glütene karşı hassasiyet (non-çölyak glüten hassasiyeti) yaşayan bireylerde de semptomları azaltmak amacıyla glüten kısıtlanabilir.
Peki, ya çölyak hastası olmayan ve herhangi bir sağlık problemi bulunmayan bireyler için glütensiz beslenmek zayıflamaya yardımcı olur mu?
Glütensiz = Sağlıklı mı?
Toplumda sıkça karşılaşılan bir algı: Glütensiz ürün = Sağlıklı ürün. Ancak bu her zaman doğru değil. Raflarda gördüğümüz glütensiz ekmekler, kurabiyeler, makarnalar çoğu zaman işlenmiş unlar ve nişastalarla hazırlanıyor. Yani bir yiyecek glütensiz olmasıyla sağlıklı hale gelmiyor. Hatta bazı glütensiz ürünlerde lif oranı düşerken, glisemik indeks yükselebiliyor ve bu da daha hızlı acıkmaya, kan şekeri dalgalanmalarına neden olabiliyor.
Glüteni hayatından çıkaran bir birey, eğer bunun yerine işlenmiş glütensiz paketli ürünleri koyuyorsa, bu beslenme şekli kilo kaybı yerine tam tersi bir tabloyla sonuçlanabilir.
Peki Neden Bazı İnsanlar Glütensiz Beslenince Kilo Veriyor?
Bu genelde dolaylı bir sonuç. Glütensiz beslenmeye geçen bireyler genellikle beyaz ekmek, simit, poğaça, börek gibi rafine karbonhidratlardan da uzaklaşmış oluyor. Bu da doğal olarak toplam kalori alımının azalmasına neden oluyor. Aynı zamanda daha fazla sebze, tam tahıllar, baklagiller ve protein kaynaklarına yönelmek de kilo kaybını destekleyebiliyor.
Yani zayıflama, glütensiz ürünler sayesinde değil; kişinin daha az işlenmiş gıda tüketmesi ve daha dengeli beslenmeye yönelmesi sayesinde gerçekleşiyor.
Glütensiz Beslenmenin Riskleri Var mı?
Eğer bir sağlık zorunluluğu yoksa ve glütensiz beslenme doğru planlanmazsa; lif, B grubu vitaminleri, demir ve çinko gibi mikro besin ögelerinde eksiklikler yaşanabilir. Bu da hem sindirim sistemini hem de bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir.
Ayrıca, birçok glütensiz ürün "diyet" sanılsa da kalorisi yüksek yağ ve şeker içeriğine sahip olabilir. Bu da kilo verme çabasındaki birey için ters etki yaratır.
Sonuç Olarak...
Glütensiz beslenme zayıflatmaz.
Zayıflamayı sağlayan şey; enerji dengesi, yani gün içinde alınan kalori ile harcanan kalori arasındaki ilişkidir. Eğer glüteni kesmek demek, sağlıksız alışkanlıkları da hayatından çıkarmaksa; evet, bu süreçte kilo kaybı yaşanabilir. Ancak bu, doğrudan glütensiz beslenmenin bir etkisi değil; genel yaşam tarzı değişikliğinin sonucudur.